De tweede meest actieve vulkaan ter wereld toont zijn kracht: in 2004 wordt een nieuwe topkrater gevormd die al in 2021 geschiedenis is.
Net zoals het begin van de activiteit waaruit de Zuidoost-Krater is ontstaan in 1971 begon met een instorting op de oostflank van de Centrale Krater, zou men kunnen zeggen dat de uitbarsting van 2004 op de oostflank van de Zuidoost-Krater dezelfde breuklijn volgt en reeds kan worden beschouwd als de opmaat tot de activiteit waaruit de Nieuwe Zuidoost-Krater is ontstaan.
Na de grote uitbarstingen van 2001 en 2002 is er geen noemenswaardige activiteit meer geregistreerd in de Zuidoost-Krater. Alleen de frequente vorming van fumarolen wijst op de onstabiliteit van de bodem, die geleidelijk leidde tot een reeks instortingen van de kraterrand. De diameter van de krater is dus aanzienlijk toegenomen, vooral tijdens de uitbarsting van 2004-2005.
De uitbraak van 2004 en 2005
Deze activiteit begon op 7 september 2004 op de oostflank van de zuidoostelijke krater: verschillende breuken vormen zich tussen 2850 en 2350 meter boven de zeespiegel, de lavastromen ontstaan voornamelijk op een hoogte van 2650 meter. De beken worden slechts zwak gevoed en stromen traag in de Valle del Bove vallei. Het laagst bereikte punt ligt op 1450 meter boven de zeespiegel, nog ver van de bewoonde centra. De lava vormt dus geen gevaar.
Op 31 oktober en 16 februari 2005 vonden uitbarstingen plaats, waarbij een depressie werd gevormd die vervolgens in 2006 en 2007 weer begon te dalen en een putkrater vormde; de eruptieve activiteit eindigde op 8 maart 2005.
De uitbarstingen van 2006
Op 13 juli 2006 opende een scheur op de zuidflank van de Zuidoost-Krater, waarbij een kegel en lavastromen ontstonden, die op hun beurt gekenmerkt werden door een vrij trage emissie en ongeveer tien dagen actief bleven.
In september en oktober was er opnieuw activiteit die sterk leek op die van de voorgaande jaren: er ontstonden uitmondingen die in wezen geen explosieve activiteit vertoonden.
Pas op 20 oktober 2006 werd de strombolische activiteit van de Zuidoostkrater hervat, waarbij het lavaveld opnieuw met geweld uiteen spatte, de pas gevormde kegel werd gespleten en de stromen die net de kraterrand hadden bedekt, werden gebroken.
Na ongeveer een maand is de activiteit nog steeds sterk, maar ze wisselt af tussen de top en de spleten aan de basis van de Zuidoost-Krater. Ze vertonen strombolische activiteit en hoge askolommen tot ze eindigen op 14 december.
In 2007 is er vrij kortstondige strombolische activiteit van 1 tot 10 uur, maar dit is de laatste activiteit van deze vent.
Daarna verschoof het epicentrum van de activiteit weer naar de flank. In mei 2007 vormde zich voor de zoveelste keer een mijnkrater, precies op de plaats waar al vanaf 2004 de eerste instortingen hadden plaatsgevonden. Op 4 september ontstond een enorme lavafontein die 12 uur lang stroomde en zelfs een rheomorfe stroom op gang bracht. Deze gebeurtenis werd herhaald op 23 november en 10 mei 2008, en het waren deze drie gebeurtenissen die de vorm bepaalden van de kegel die later de Nieuwe Zuidoost-Krater zou worden.
Onmiddellijk daarna, op 13 mei 2008, begon de laterale uitbarsting vanuit een breuk in het Leeuwendal en liep gedurende 419 dagen over in het Bove-dal, waardoor de stilte op onze geliefde breuklijn in het oosten werd achtergelaten.
In 2009, toen duidelijk werd dat de kegelstructuur in het gebied allesbehalve solide was en aanzienlijk was vervormd, begonnen de instortingen opnieuw en veranderde de vorm van de krater aanzienlijk.
De geboorte van de Nieuwe Zuidoost-Krater
Een productieve reeks strombolische activiteiten begon in de herfst van 2010, waarbij achttien paroxysmen werden geregistreerd vanaf Nieuwjaar 2011, zeven in 2012 en dertien in de eerste helft van 2013, en op 30 juli 2011 tijdens een spectaculaire lavafontein de Nieuwe Zuidoost-Krater (NSEC) werd genoemd.
In werkelijkheid is deze kegel of nieuwe bult van de Zuidoost-Krater niets meer dan een opening die zich iets ten oosten van de vorige krater heeft gevormd, maar het kanaal is hetzelfde, dus is het één grote krater. Het bewijs is dat de activiteiten zeer vergelijkbaar zijn en de lavafonteinen net zo spectaculair zijn. Gedurende deze drie jaar, met niet minder dan 56 paroxysmen, overtrof de hoogte van de Nieuwe Zuidoostkrater die van de Zuidoostkrater. En als we willen kijken naar de feitelijke duur van de activiteiten die ontstonden, dan is die echt heel kort, alles bij elkaar slechts een paar dagen.
In het algemeen werd 2013 gekenmerkt door uitzonderlijk intense activiteit, met lavafonteinen die vaak meer dan een kilometer hoog waren. De gebeurtenissen in februari, maart, april en november hadden ook grote gevolgen voor de bevolking van de Etna, omdat er enorme hoeveelheden fall-out materiaal werden geproduceerd. Zelfs blokken met een diameter van 40 cm vielen op een afstand van 5 km van de krater en fragmenten met een diameter van 25 cm op een afstand van 6 km. Dit leidde tot enkele lichtgewonden, beschadigde auto’s, centimeters dikke zandbergen op de wegen en dus verkeersproblemen.
Na meer dan een decennium van inactiviteit herleefden in 2013 ook de Northeast Crater en Bocca Nuova. De stromingen die vanaf 26 oktober 2013 naar het zuiden trokken, hebben de vorm van de kegel en de hele omgeving vervormd en ook de historische schuilplaats Torre del Filosofo verwoest.
Na vijf maanden van rust werd de bouw van de nieuwe krater eind oktober tot begin december 2013 voortgezet door een nieuwe reeks lavastromen, waarbij de Nieuwe Zuidoostkrater nog eens 40 meter werd verhoogd, de kloof tussen de twee monden volledig werd overbrugd, het zadel werd opgevuld en de structurele Zuidoostkrater esthetisch werd verenigd tot een grote kegel.